Tarih : 01.11.2024
Bülten No : 2024 / 014
Konu : Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasına İlişkin 176 Nolu VUK Sirküleri
Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasına İlişkin 176 Nolu VUK Sirküleri Yayımlandı; 1 Kasım 2024 tarihli 176 No’lu (VUK-176/2024-14/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması-18) Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile enflasyon düzeltmesine ilişkin yapılan açıklamalar;
- 2024 Yılında Stoklara İlişkin Enflasyon Düzeltmesi:
Yİ-ÜFE Endeksi Kullanımı: 2024 yılında enflasyon düzeltmesi için kullanılacak Yİ-ÜFE endeks değerlerinde geçici vergi dönemlerine göre farklı tarihler belirlenmiştir:
- İkinci Geçici Vergi Dönemi: Aralık 2023 Yİ-ÜFE
- Üçüncü̈ Geçici Vergi Dönemi: Haziran 2024 Yİ-ÜFE
- Basit Ortalama Yöntemiyle Düzeltme Yapan Mükellefler: Eğer hesap dönemi sonunda bu yöntemi uygulayacaklar ise bir önceki dönemin sonu olan Aralık 2023 endeksi kullanılacaktır.
- Stokların düzeltme katsayısında Mart 2024 endeksi yaygın olarak kullanılmıştır. Bu nedenle, sirkülerin uygulanması sırasında 2023 Aralık endeksinin mi yoksa Mart 2024 endeksinin mi esas alınacağı konusunda açıklık getirilmesi beklenmektedir.
2) Yıllara Yaygın İnşaat İslerinde Enflasyon Düzeltmesi:
- Yıllara yaygın inşaat işlerinde “178- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” veya “358- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” kullanılarak yapılan düzeltmelerin, iş tamamlandığında kâr veya zarar hesabına aktarılması öngörülmektedir.
- Yapılan bu düzenleme, yıllara yaygın inşaat işlerinin enflasyon etkisinden arındırılmasını sağlamakta ve kâr/zarar hesaplarını netleştirmektedir.
3) Ar-Ge ve Tasarım Harcamalarının Enflasyon Düzeltmesi Sonrası Durumu:
- Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan Ar-Ge ve tasarım harcamaları, düzeltme sonrası Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilemeyecektir.
4) İndirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında enflasyon düzeltmesi sonrası bilançonun aktifinde izlenen harcamalara ilişkin enflasyon düzeltme farkları yatırıma katkı tutarının hesabında dikkate alınamayacaktır.
- Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarı ise yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
- Bu bağlamda, indirimli kurumlar vergisi uygulamasında teşvik belgesine bağlanan yatırımlarla ilgili fiilen yapılan harcamaların ya da indirime konu edilmemiş bu harcamaların yeniden değerlemesinden kaynaklı tutarların indirimli kurumlar vergisine konu edilmesi mümkün bulunmaktadır.
- Dolayısıyla, mezkûr uygulama kapsamında enflasyon düzeltmesi sonrası bilançonun aktifinde izlenen harcamalara ilişkin düzeltme farkları yatırıma katkı tutarının hesabında dikkate alınmayacak ve bu farklar indirimli kurumlar vergisi uygulamasına konu edilmeyecektir.
5) Enflasyon düzeltmesi sonrası oluşan kar veya zararların istisna kazançlar karşısındaki durumu
- Faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının bir kısmı gelir veya kurumlar vergisinden istisna olan mükellefler, bilançolarını dönem sonlarında enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar ve düzeltme sonrası oluşan enflasyon düzeltmesi kar veya zararlarından istisna faaliyetlere isabet eden kısımlarını vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate almayacaklardır.
- Enflasyon düzeltmesi kar veya zararlarından istisna faaliyetlere isabet eden kısmın tespitinde, istisna kazanç kapsamında olan faaliyetler ile istisna kazanç kapsamında olmayan faaliyetler arasında maliyet veya hasılat unsurları gibi unsurlar kullanılarak mükelleflerce uygun bir dağıtım anahtarı tespit edilecektir.
- Kazancı vergiden istisna edilen faaliyetlerinin yanında, vergiye tabi kazanca ilişkin faaliyetleri de bulunan bu mükellefler, uygun bir dağıtım anahtarı kullanarak enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan kar ya da zararların istisna kazançlara tekabül eden kısmını tespit edeceklerdir. Bu tespit sonrası istisna kazançlara isabet eden enflasyon düzeltmesi karları vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınmayacakken, Kurumlar Vergisi Kanununun 5/3 maddesi kapsamında istisna faaliyetlere tekabül eden enflasyon düzeltmesi zararları da kazancın tespitinde gider konusu yapılamayacaktır.
6) Münhasıran ihracat faaliyetiyle iştigal eden kurumlar ile sanayi sicil belgesini haiz olup münhasıran üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlarda enflasyon düzeltmesi sonrası kurumlar vergisi oranının tespiti
- İhracat faaliyetiyle iştigal eden ya da sanayi sicil belgesini haiz olup üretim faaliyetiyle uğraşan ve faaliyetleri münhasıran bu faaliyetlerden oluşan kurumların enflasyon düzeltmesi sonrası oluşan kar ya da zararlarına da kurumlar vergisi oranları indirimli şekilde uygulanacaktır.
- Öte yandan, kazançlarının bir kısmı Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisi oranına esas teşkil eden faaliyetlerden oluşmakla birlikte, indirimli oran uygulanmayan faaliyetleri de bulunan mükellefler, uygun bir dağıtım anahtarı kullanarak enflasyon düzeltmesi sonrası oluşan kar ya da zararlarına uygulayacakları kurumlar vergisi oranlarını tespit edeceklerdir.
- Diğer bir ifadeyle, kazancına indirimli kurumlar vergisi oranının uygulandığı faaliyetlerinin yanı sıra, %25 oranının uygulanacağı kazançları da bulunan mükellefler; maliyet, hasılat gibi unsurları dikkate almak suretiyle uygun bir dağıtım kullanacak ve bu dağıtım anahtarıyla enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan kar ya da zararlarına uygulayacakları kurumlar vergisi oranını tespit edeceklerdir.
7) Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar/zarar farkı kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayan mükelleflerde enflasyon düzeltmesi kar/zararlarının bilançolarda ve beyannamelerde gösterilmesi
Vergi Usul Kanunu’nun geçici 33. maddesine göre, bankalar, finansal kiralama ve elektronik para kuruluşları gibi belirli kurumlar, 2024 ve 2025 yıllarında yaptıkları enflasyon düzeltmelerinden kaynaklanan kâr veya zarar farklarını kazanç tespitinde dikkate almayacaklardır. Ancak;
- Bu mükelleflerin enflasyon düzeltmesini yapmamaları veya bilanço ve gelir tablosunda göstermemeleri değil, diğer mükellefler gibi düzeltme yapmaları ve sonuçları gelir tablosunda göstermeleri gerekmektedir.
- Enflasyon düzeltmesi sonucunda zarar oluşursa, bu tutar beyannamede “kanunen kabul edilmeyen gider” olarak kaydedilecektir.
- Enflasyon düzeltmesi sonucu kar oluşursa, bu tutar beyannamede “diğer indirimler” satırına yazılacak ve böylece kâr/zarar farkının kazanç tespitinde dikkate alınmaması sağlanacaktır.
8) Finansman Gider Kısıtlaması:
- Finansman gider kısıtlamasında 2023 hesap dönemi için düzeltilmemiş bilançolardaki öz kaynak/yabancı kaynak tutarlarının dikkate alınarak hesaplamaların yapılması gerekmektedir
- 2024 yılından itibaren geçici vergi dönemleri dahil olmak üzere düzeltilmiş bilançolardaki öz kaynak/yabancı kaynak oranları dikkate alınacaktır.
9) Depozito ve teminat hesapları ile gelecek döneme ait gider hesaplarının düzeltilmesi sonucu oluşan fark tutarlarının vergiye tabi matrahın tespitindeki durumu
- Alınan ve verilen depozitoların belli bir mal veya hizmet miktarına endekslenmeleri halinde parasal olmayan kıymet kabul edilmesi ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir.
- Parasal olmayan kıymet mahiyetindeki alınan depozitoların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farkların depozitonun geri verildiğinde gelir hesaplarına intikal ettirilmesi gerekmektedir. Gelir hesaplarına aktarılan düzeltme farkları 2023 hesap dönemine ilişkin düzeltmelerden kaynaklanıyorsa, vergiye tabi tutulmayacak, beyannamede diğer indirimler satırında gösterilecektir
- Parasal olmayan kıymet mahiyetindeki verilen depozitonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farkın, depozito geri alındığında gider hesaplarına intikal ettirilmesi gerekmektedir. 2023 hesap döneminden kaynaklanan düzeltme farkları gider olarak dikkate alınmayacak, beyannamede kanunen kabul edilmeyen giderler kısmında gösterilecektir.
- Gelecek aylara ve yıllara ait giderlerin enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan farklar gider hesaplarına aktarılmaktadır. Ancak gider hesaplarına aktarılan düzeltme farkları 2023 hesap dönemi sonunda yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanıyor ise; vergi matrahının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.
- Öz sermaye hesaplarına ait düzeltme farkları 2023 yılı enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan geçmiş̧ yıl zararlarına mahsup edilen veya sermayeye eklenmiş̧ olan mükelleflerin tasfiye edilmesi
- 213 sayılı Kanunun mükerrer 298’inci maddesi gereğince, pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları başka bir hesaba nakledildiğinde veya işletmeden çekildiğinde, bu işlemler vergiye tabi tutulacaktır. Ancak, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave
- Öte yandan, sermayeye eklenmiş olan öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesaplarının, tasfiye sebebiyle ortaklara dağılması halinde ise söz konusu tutarlar işletmeden çekilmiş sayılacak ve çekilen bu tutarların vergilendirilmesinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32/B maddesi hükmü dikkate alınacaktır
Söz konusu tebliğe buradan ulaşabilirsiniz.
